شناسایی و سنجش عوامل موثر بر مسئولیت اجتماعی شرکت گاز استان تهران به روش آمیخته

رستمی, محمدباقر; معین مقدس, فروغ; سمرادجاه, کیومرث

شناسایی و سنجش عوامل موثر بر مسئولیت اجتماعی شرکت گاز استان تهران به روش آمیخته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموخته دکتری مدیریت آینده پژوهی، دانشگاه فرهنگیان، ایران

² استادیار – دانشکده علوم پایه – دانشگاه بجنورد، بجنورد

³ دانش آموخته دکتری تحقیق در عملیات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، شناسایی و سنجش عوامل موثر بر مسئولیت اجتماعی شرکت گاز استان تهران به روش آمیخته می باشد. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته بهره گرفته شد و 27 نفر از مدیران و صاحب نظران درونی و بیرونی شرکت به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه ها تا زمان اشباع نظری داده های تحقیق، ادامه پیدا کرد. برای شناسایی عوامل موثر بر مسئولیت اجتماعی شرکت گاز استان تهران از روش تحلیل مضمون و از نرم افزار MAXQDA2020 استفاده شد و در نهایت 8 مضمون فراگیر، 50 مضمون سازمان دهنده مستخرج از 870 مضمون پایه، شناسایی گردید. پس از شناسایی مضمون های اصلی، پرسشنامه ای جهت سنجش مسئولیت اجتماعی شرکت در میان 53 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت توزیع، جمع آوری و به روش تحلیل عاملی تاییدی با استفاده نرم افزار SmartPLS تجزیه و تحلیل شد. عوامل موثر بر مسئولیت اجتماعی شرکت گاز استان تهران در هشت مقوله: اصول مسئولیت پذیری، حکمرانی شرکتی، حقوق شهروندی، فعالیت های کاری کارکنان، محیط زیست، فعالیت های عملیاتی قانونی، مسائل مربوط به مشتریان و مشارکت و توسعه جامعه شناسایی و سنجش شدند. در این میان به ترتیب عوامل حقوق شهروندی و حکمرانی شرکتی و فعالیت های عملیاتی قانونی از بیشترین بار عاملی و ضریب تبیین برخوردار شدند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.30605865.1402.1.2.6.9

عنوان مقاله [English]

Identifying and measuring the factors affecting the social responsibility of the gas company of Tehran province using a mixed method

نویسندگان [English]

Mohammad Bagher Rostami ¹
Forogh Moien Moghads ²
Kiyomarth Samradjah ³

¹ Graduated with a Ph.D. in Futuristic Management, Farhangian University, Iran

² Assistant Professor - Faculty of Basic Sciences - Bojnord University, Bojnord

³ PhD student in operations research, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Abstract The purpose of this research is to identify and measure the factors affecting the social responsibility of Tehran province labor company using a mixed method. A semi-structured interview was used to collect data, and 27 internal and external managers and experts of the company were selected by purposive sampling, and the interviews continued until the theoretical saturation of the research data. To identify the factors affecting the social responsibility of the labor company of Tehran province, the theme analysis method and MAXQDA2020 software were used, and finally 8 comprehensive themes, 50 organizing themes extracted from 870 basic themes were identified. After identifying the main inclusions, a questionnaire to measure the social responsibility of the company was distributed among 53 managers and experts of the company, collected and analyzed by confirmatory factor analysis method using software. Factors affecting the social responsibility of the gas company of Tehran province were identified and measured in eight categories: principles of responsibility, corporate governance, citizen rights, work activities of employees, environment, legal operational activities, issues related to customers and community participation and development. Meanwhile, the factors of citizenship rights and corporate governance and legal operational activities had the highest factor loading and explanatory coefficient. Keywords: SmartPLS, corporate social responsibility, measurement, effective factors, Tehran Gas Company, mixed method

کلیدواژه‌ها [English]

Corporate social responsibility
measurement
effective factors
Tehran Gas Company
mixed method

مراجع

آذر، عادل؛ غلامزاده، رسول؛ قنواتی، مهدی (1391). الگوسازی مسیری ساختاری در مدیریت. تهران: نگاه دانش.
حقیقتیان، منصور؛ هاشمیان فر، سیدعلی؛ مرادی، گلمراد. (1392). بررسی تأثیر جامعه پذیری سازمانی بر مسؤولیت اجتماعی کارکنان. جامعه شناسی کاربردی, 24(3), 71-96.
راهداری، امیرحسین و سپاسی، سحر. (1397)، مسئولیت اجتماعی شرکتی و کسب و کار پایدار، چاپ اول، سازمان اتکا، مرکز تحقیقات و نوآوری.
سید جوادین, رضا, هاشمی, مهدی, محمودیان, امید. (1395). ارائۀ مدلی به‌منظور تبیین مسئولیت اجتماعی در شرکت‌های نفت و گاز با استفاده از مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM). مدیریت دولتی, 8(1)
شافعی، رضا و احمدی، کیومرث، (1392). مسئولیت پذیری اجتماعی سازمانی: مفاهیم، نظریه ها، الگوها و کاربردها، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
شرکت گاز استان تهران (1397). برنامه راهبردی شرکت گاز استان تهران.
شرکت گاز استان تهران (1399). گزارش مسئولیت اجتماعی شرکت گاز تهران بر اساس استاندارد GRI
شرکت ملی گاز ایران (1399). سند جامع توسعه فرهنگی اخلاقی شرکت ملی گاز.
عابدجعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکة مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‏های کیفی، دوفصلنامة اندیشة مدیریت راهبردی، س 5، ش 2، شمارة پیاپی 10، صص 151ـ 198.
فیاضی آزاد, علی, رحمتی, محمدحسین, خنیفر, حسین. (1396). طراحی مدل عوامل مؤثر بر مسئولیت اجتماعی شرکت ملی نفت ایران. مجله علمی "مدیریت سرمایه اجتماعی", 4(2), 181-197
قربانی، محمد جواد؛ فقیهی، ابوالحسن؛ عزیزی، شهریار (1399). الگوی مسئولیت اجتماعی شرکت‌های پالایش نفت، به روش پژوهش آمیختة اکتشافی. مجله علمی مدیریت فرهنگ سازمانی, 18(1), 1-26
قربانی, محمد جواد, فقیهی, ابوالحسن, عزیزی, شهریار. (1396). تحلیل محتوای مسئولیت اجتماعی در مقاصد استراتژیک شرکتهای صنعت نفت، گاز. چشم انداز مدیریت بازرگانی, 16(32), 254-239.
کاظم پور، مرتضی؛ رحیمیان، نظام الدین. (1397). مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها‌: مفاهیم، ابعاد، نظریه‌ها و مروری بر الگو‌های آن. حسابداری و منافع اجتماعی, 8(4), 143-165.
کرسول، جان دبلیو. و کلارک، پلانو، ویکی (2011). روش های پژوهش ترکیبی. ترجمه‌ی علیرضا کیانش و جاوید سرایی (1394) ، تهران: نشر آییژ.
کلاین، پل. (1393). راهنمای آسان تحلیل عاملی، ترجمه سید جلال صدرالسادات و اصغر مینایی. تهران: سمت.
نوروزی, محمدرضا, دانایی فرد, حسن, فانی, اصغر علی, حسن زاده, علیرضا. (1393). پردازش نظری مسئولیت اجتماعی بر مبنای نظریه داده بنیاد. بهبود مدیریت, 8(4), 5-34.
محمدپور، احـمد. (1390). ضد روش: منطـق و طـرح در روش شـناسی کیـفی، جلد دوم، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
مدهوشی، مهرداد؛ نوروزی، عباسعلی. (1394). تبیین الگوی ارتقاء مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی, 6(23), 43-60.
ملک‌زاده، محمدشریف؛ برخوردار، سعید (1394). مسئولیت اجتماعی شرکتی در صنعت نفت، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل جاودانه.
وزارت نفت (1399). امور مسئولیت اجتماعی، راهنمای گزارش دهی مسئولیت اجتماعی شرکت بر اساس استانداردهای 2018 GRI:.
Asif, M., Searcy, C., Zutshi, A., & Fisscher, O. A. (2013). An integrated management systems approach to corporate social responsibility. Journal of cleaner production, 56, 7-17.‏
Birch, D., Moon, J. (2004). Corporate social responsibility in Asia. Journal of Corporate Citizenship, 2004(13), 18-23
Borges, M. L., Anholon, R., Cooper Ordoñez, R. E., Quelhas, O. L. G., Santa-Eulalia, L. A., & Leal Filho, W. (2018). Corporate Social Responsibility (CSR) practices developed by Brazilian companies: an exploratory study. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 25(6), 509-517.
Bosso, G. & Michelon, G. (٢٠١٠). “The effects of stakeholder prioritization on corporate financial performance: an empirical investigation”, International Journal of Management, ٢٧(٣), PP: ٤٧٠-٥٧٩.
Bowman, E.H. and Haire, M. (1975), “A strategic posture toward corporate social responsibility”, California Management Review, Vol. 18 No. 2, pp. 49-58.
Brooks, S. (2005), “Corporate social responsibility and strategic management: the prospects for converging discourses”, Strategic Change, Vol. 14 No. 7, pp. 401-411.
Burke, L. and Logsdon, J.M. (1996), “How corporate social responsibility pays off”, Long Range Planning, Vol. 29 No. 4, pp. 495-502.
Cazeri, G. T. (2017). Avaliação da Integração entre Práticas de Responsabilidade Social Corporativa e Sistemas Gerenciais. Univ. Estadual Campinas, 1-92.‏
Carroll, B. A. (1991). The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Corporate Stakeholders, Business Horizons, Vol. 34
Cheung, M. W. (2015). Meta-Analysis A Structural Equation Modeling Approach. UK: John Wiley & Sons.
Claydon, J. (2011), "A new direction for CSR: the shortcomings of previous CSR models and the rationale for a new model", Social Responsibility Journal, Vol. 7 No. 3, pp. 405-420.
Coupland, C. (2006) “Corporate Social and Environmental Responsibility in Web-Based Reports: Currency in the Banking Sector?”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 17, pp. 865–881.
Fleming, M. (2002). What is safety culture? Rail way safety ever green House.Available at: www.google.com \ rwf\.
ISO, N. (2010). ISO 26000-Guidance on Social Responsibility. The International Organization for Standardization, Geneva, Switzerland.‏
Galbreath, J. , (2009). “Building corporate social responsibility into strategy,” European Business Review,Vol. 21,No. 2,pp. 109-127
Global Reporting Initiative (2016). Further information on the GRI and the Sustainability, Amsterdam, Netherlands.
Heikkurinen, P. (2018), "Strategic corporate responsibility: a theory review and synthesis", Journal of Global Responsibility, Vol. 9 No. 4, pp. 388-414.
Lantos, G. P. (2001). “The boundaries of strategic corporate social responsibility” Journal of Consumer Marketing, Vol. 18, No. 2, pp 595-630.
Ma, J. , (2012) , “A Study on the Models for Corporate Social Responsibility of Small and Medium Enterprises”, Physics Procedia,Vol. 25, pp. 435 – 442
Jin, Gregory. K. , & Drozdenko, Ronald. G. (2010). relationships among perceived organizational core values, corporate social responsibility, ethics, and organizational performance outcomes: An empirical study of information technology professionals. Journal of Business Ethics ,Vol 92. pp 341–359
Johnson, B.R., Connolly, E. and Carter, T.S (2010). Corporate social responsibility: The role of fortune 100 companies in domestic and international natural disasters. Journal of Corporate Social Responsibility and Environmental Management, Vol. 18(6), 352-369. McAdam, R. and Leonard, D. (2003), "Corporate social responsibility in a total quality management context: opportunities for sustainable growth", Corporate Governance, Vol. 3 No. 4, pp. 36-45.
Mayer, R .C & Shoorman, D. F (2000): Differentiating antecedents of organizational commitment, a test of March & Simon model. Journal of organizational behavior. 19(1). 47-49.
McKinley,A.(2008). The Drivers and Performance of Corporate Environmental and Social Responsibility in the Canadian Mining Industry, Master Thesis Geography Department and Center for Environment University of Toronto.
McWilliams, A. and Siegel, D. and Wright, P. M.(2006). Corporate Social Responsibility: Strategic Implications. Journal of Management Studies, 43(1).
Mishra, Dev R,. Sadok El Ghoul. , Omran Guedhami. , Chuk C. Y. Kwok. , (2011). Does Corporate Social Responsibility Affect the Cost of Capital?. Journal of Banking & Finance , Vol. 35, Issue 9, pp. 2388-2406.
M., (2010), "The Corporate Role in a Changing Society: A Model of Sensemaking and of Firm Characterization", (Doctoral dissertation, Universitat Ramon Llull)
Munro, V., Arli, D., & Rundle-Thiele, S. (2018). CSR engagement and values in a pre-emerging and emerging country context. International Journal of Emerging Markets.‏
Muruviwa, A. T., Akpan, W., & Nekhwevha, F. H. (2020). Debating stakeholder reciprocity: understanding the stakeholders’ duties in corporate social responsibility in a Zimbabwean mining town. Environment, Development and Sustainability, 22(3), 1787-1809.‏
Prates, C. C., Pedrozo, E. A., & Silva, T. N. (2015). Corporate Social Responsibility: a Case Study in Subsidiaries from Brazil and China. Journal of Technology Management &Amp; Innovation, 10(3), 131–142.
Servaes, H., Tamayo, A, )2013(, “The Impact of Corporate Social Responsibility on Firm Value: The Role of Customer Avareness”, Management Science, 59 (5), PP. 1045-1061.
Sinkovics, R. R., Penz, E. & Ghauri, P. N. (2008), Enhancing the Trustworthiness of Qualitative Research in International Business”, MIR, Vol. 48, No. 6, pp. 689-714.
Twining, J. (2000), A Naturalistic Journey into the Collaboratory: In Search of Understanding for Prospective Participants, Doctoral Dissertation, Denton: Texas Woman’s University.
Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution Adopted by the General Assembly on 25 September 2015 [without Reference to a Main Committee (A/70/L. 1)].‏
Valkovicova, M. (2018). Barriers of corporate social responsibility implementation in Slovak construction enterprises. International Journal for Research in Social Science and Humanities, 4(1), 12-22
Visser, W. (2011) The age of responsibility: CSR 2.0 and the new DNA of business. John Wiley & Sons.
Wijnants, T. A. M. (2011). “Influence of CSR Aspects on Organizational Commitment, (What influence do the different CSR aspects have on the organizational commitment of Douwe Egberts employees?) ”. Master thesis of the department of Organization & Strategy, Tilburg School of Economics and Management, Tilburg University.
Wilson, I.H. (1974), “Reforming the strategic planning process: integration of social responsibility and business needs”, Long Range Planning, Vol. 7 No. 5, pp. 2-6.