ارزیابی کیفی الگوی استراتژیک انتقال فناوری در صنعت نفت

رنجبری, مریم; حسنقلی پور, طهمورث; پورعزت, علی اصغر

ارزیابی کیفی الگوی استراتژیک انتقال فناوری در صنعت نفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری مدیریت استراتژیک، دانشگاه تهران

² استاد گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

چکیده

انتقال فناوری از جمله موضوعات استراتژیک در برنامه‌ریزی آیندة صنایع مختلف از جمله صنعت حفاری است. با توجه به اهمیت همراستاییِ راهبردی برای تحقق اهداف سازمانی، پژوهش حاضر به ارزیابی کیفی الگوی استراتژیک انتقال فناوری مبتنی بر سناریوپردازی و تحلیل پابرجایی و همراستایی استراتژیک پرداخته است. روش تحقیق از نوع آمیخته (کیفی و کمی) است. در بخش کیفی با استفاده از روش گراندد تئوری و مصاحبه با 28 خبرة اجرایی و دانشگاهی، کدگذاری مبتنی بر نرم افزار مکس کیودا انجام شده و پنج بُعد اصلی شناسایی گردید که شامل بلوغ همراستایی، ابعاد سازمانی، همراستایی استراتژیک، سناریو پردازی و انتقال فناوری می‌باشد. در بخش کمی، از دیمتیل فازی برای اولویت‌بندی سناریوها استفاده شد. بر همین مبنا بلوغ همراستایی دارای 9 مؤلفه می‌باشد که کسب‌وکار گروهی دارای بیشترین فراوانی است. بُعد سناریوپردازی نیز دارای 9 مؤلفه می‌باشد که طراحی سناریو بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. بعد انتقال فناوری 10 مؤلفه دارد که توسعة درون‌زا دارای بیشترین فراوانی است و متعاقبا ابعاد سازمانی دارای 6 مؤلفه بوده که ساختار سازمانی بیشترین فراوانی را به خود اختصاص می‌دهد و نهایتا همراستایی استراتژیک 7 مؤلفه دارد و مدیریت سازمان دارای بیشترین فراوانی است. در یافته‌های روش کمی مشخص گردید که ابعاد بلوغ همراستایی، انتقال فناوری و همراستایی استراتژیک اثرگذار بوده‌اند و ابعاد سناریوپردازی و ابعاد سازمانی در صنعت حفاری اثرپذیر می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.30605865.1402.1.1.1.2

عنوان مقاله [English]

Qualitative evaluation of the strategic model of technology transfer in the oil industry

نویسندگان [English]

Mariam Ranjbari ¹
Tahmoort Hasanqolipur ²
Ali Asghar Pourezat ²

¹ Doctoral student of strategic management, University of Tehran

² Professor, Department of Business Administration, Faculty of Management, University of Tehran

چکیده [English]

Technology transfer is one of the strategic issues in the future planning of various industries, including the drilling industry. Considering the importance of strategic alignment for the realization of organizational goals, the present research has evaluated the quality of the strategic model of technology transfer based on scenario development and analysis of sustainability and strategic alignment. The research method is mixed (qualitative and quantitative). In the qualitative part, using the grounded theory method and interviews with 28 executives and academics, coding based on Max Kyuda software was done and five main dimensions were identified, which include alignment maturity, organizational dimensions, strategic alignment, scenario development and technology transfer. . In the quantitative part, fuzzy dimethyl was used to prioritize the scenarios. On this basis, alignment maturity has 9 components, of which group business has the most frequency. The dimension of scenario development also has 9 components, of which scenario design has the most frequency. The technology transfer dimension has 10 components, endogenous development has the most frequency, and then the organizational dimension has 6 components, and organizational structure has the most frequency, and finally, strategic alignment has 7 components, and organization management has the most frequency. In the findings of the quantitative method, it was determined that the maturity dimensions of alignment, technology transfer, and strategic alignment were effective, and the dimensions of scenario planning and organizational dimensions were effective in the drilling industry.

کلیدواژه‌ها [English]

Technology transfer
scenario planning
strategic alignment
sustainability analysis
strategic model
organizational structure

مراجع

ابزری، مهدی؛ کرمی، رضا. (1389). جایگاه مدیریت انتقال فناوری. توسعه تکنولوژی صنعتی، شماره 15، 33-42.
احمدیان، ایوب؛ جعفری نیا، سعید. (1398). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کلیدی موفقیت برنامه‌ریزی استراتژیک در کسب‌وکارهای الکترونیکی ایران. مطالعات مدیریت راهبردی، شماره 38، 47-68.
اردلان، امین؛ وظیفه دوست، حسین؛ نیکومرام،‌هاشم. (1398). برنامه‌ریزی آینده ایران با برندسازی ملی. آینده‌پژوهی مدیریت، 30 (116)، 153-169.
آراستی، محمدرضا؛ مدرس یزدی، محمد؛ دلاوری، مهدی. (1387). ارائه مدلی جامع برای انتخاب روش مناسب انتقال فناوری. شری، 24 (43)، 145-153.
بهاروند، فایزه؛ بنی مهد، بهمن؛ اوحدی، فریدون. (1396). اثر مالکیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری بر بیش نمایی سود: آزمون فرضیه‌های نظارت کارآمد و همسویی استراتژیک. دانش سرمایه‌گذاری، 6 (23)، 55-70.
تقی زاده مسن، مجتبنی؛ حسینی، سید صمد (1400). روش چارچوب جامع تدوین استراتژی در حوزه بالادستی صنعت نفت کشور (مطالعه موردی: یکی از شرکت‌های حفاری کشور). ماهنامه علمی اکتشاف و تولید نفت و گاز. شماره 194.
حقیقی، محمد؛ منوریان، عباس؛ قوام پور، سعید؛ رسولیان، سعیده (1388). بررسی عوامل موثر بر موفقیت برنامه‌ریزی استراتژیک در شرکت ملی گاز ایران. نشریه مدیریت بازرگانی، شماره 3.
حمیدی‌زاده، محمدرضا؛ جمالیه بسطامی، بهتاش. (1397). طراحی و تبیین مدل بخش‌بندی پویای بازار بین‌المللی فراورده‌های نفتی ایران (مطالعة موردی: بازار بین‌المللی بنزین). مدیریت بازرگانی، 10 (1)، 73-96.
رهنما، محمدرحیم؛ شاکرمی، کیان؛ عباسی، حامد. (1397). شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعه منطقه‌ای استان البرز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا. آمایش سرزمین، 10 (1)، 139-166.
سهیلی‌زاده، سامان؛ زرگران خوزانی، فاطمه (1402). بررسی روابط و تاثیرات گرایش بازاریابی، قابلیت بازاریابی و راهبرد بازاریابی در شرکت‌های نفت، گاز و پتروشیمی. یازدهمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران. تهران.
شاه منصوری، مریم؛ نبی الهی، اکبر؛ خانی، ناصر (1396). شناسایی عوامل موثر بر موفقیت برنامه‌ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات (مورد مطالعه شرکت ملی نفت ایران). 33 (2). 548-517.
شاه نظری، علی؛ فرجام، سعید؛ میرمحمدعلی رودکی، تهمینه سادات. (1396). ارائه نقشه استراتژی توسعه خدمات الکترونیک سازمان تأمین اجتماعی با استفاده از برنامه‌ریزی سناریو. مدیریت سازمان‌های دولتی، 6 (1)، 101-113.
صدوقی، فرحناز؛ ملکی، محمدرضا؛ احمدی، محمدصادق. (1389). هم‌راستایی راهبردی، ضرورتی بنیادین در برنامه‌ریزی استراتژیک سیستم اطلاعات سلامت. مدیریت سلامت، 13 (39)، 35-46.
کلانتری، اسماعیل؛ چرختاب مقدم، جهانشاه. (1394). شناسایی و رتبه‌بندی ملاحظات صنعت و فناوری در انتقال فناوری‌های پیشرفته در سطوح گوناگون آمادگی فناوری (TRLs). مدیریت صنعتی، 7 (1)، 107-124.
لینچ، ریجارد (1397). مدیریت استراتژیک. ترجمه وحید خاشعی و فاطمه زرگران. تهران، نشر فوژان. چاپ اول.
مانیان، امیر؛ صارمی، محمود؛ عرب سرخی، ابوذر. (1387). ارائه مدلی مفهومی جهت سنجش آمادگی سازمان برای هم‌راستایی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب‌وکار (بررسی موردی مرکز تحقیقات مخابرات ایران). مدیریت فناوری اطلاعات، 1 (1)، 83-104.
مهربانی، قربانعلی؛ زرگران خوزانی، فاطمه (1401). واکاوی جهاد تبیین: پژوهشی مبتنی بر تحلیل مضمون در بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی). مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی, 6(24), 383-414.
نیکوکار، غلامحسین؛ حکیم، امین. (1391). الگوی هم‌راستایی استراتژیک مدیریت دانش در سازمان. پژوهش‌های مدیریت در ایران، ۱۶ (۱)، ۱۶۷-۱۸۸.

ب. منابع انگلیسی

Bernat, S., & Karabag, S. F. (2019). Strategic alignment of technology: Organising for technology upgrading in emerging economy firms. Technological Forecasting and Social Change, 145, 295-306.
Bhattacharya, P. (2018). Aligning enterprise systems capabilities with business strategy: an extension of the strategic alignment model (SAM) using enterprise architecture. Procedia computer science, 138, 655-662.
Bozeman, B., Rimes, H., & Youtie, J. (2015). The evolving state-of-the-art in technology transfer research: Revisiting the contingent effectiveness model. Research Policy, 44(1), 34-49.
Correia, T., Gomes, I., Nunes, P., & Dussault, G. (2020). Health workforce monitoring in Portugal: Does it support strategic planning and policy-making?. Health Policy, 124(3), 303-310.
Costa, R. G. G. D., & Rezende, J. F. D. C. (2018). Strategic alignment of knowledge management and value creation: implications on to an oil and gas corporation. RAUSP Management Journal, 53(2), 241-252.
Danert, K. (2003). Technology transfer for development: Insights from the introduction of low cost water well drilling technology to Uganda.
Davoodian, D. (2017). An Australian case study in identifying perceived barriers to innovation and technology transfer among drilling assets in CSG infrastructures (Doctoral dissertation, University of Southern Queensland).
Dehkordi, A. M., Farsi, J. Y., & Piran, M. (2014). Assessment of technology transfer models in upstream oil industry and choosing the best applicable model for iran (Case Study: Agha-jari Oil & Gas Production Co.). Asian Journal of Research in Business Economics and Management, 4(1), 264-279.
Fu, X., Goddard, H., Wang, X., & Hopton, M. E. (2019). Development of a scenario-based stormwater management planning support system for reducing combined sewer overflows (CSOs). Journal of environmental management, 236, 571-580.
Good, M., Knockaert, M., Soppe, B., & Wright, M. (2019). The technology transfer ecosystem in academia. An organizational design perspective. Technovation, 82, 35-50.
Guevara, E., Babonneau, F., Homem-de-Mello, T., & Moret, S. (2020). A machine learning and distributionally robust optimization framework for strategic energy planning under uncertainty. Applied Energy, 271, 115005.
Halili, Z. (2020). Identifying and ranking appropriate strategies for effective technology transfer in the automotive industry: Evidence from Iran. Technology in Society, 62, 101264.
Hersperger, A. M., Bürgi, M., Wende, W., Bacău, S., & Grădinaru, S. R. (2020). Does landscape play a role in strategic spatial planning of European urban regions?. Landscape and Urban Planning, 194, 103702.
Iwaniec, D. M., Cook, E. M., Davidson, M. J., Berbés-Blázquez, M., & Grimm, N. B. (2020). Integrating existing climate adaptation planning into future visions: A strategic scenario for the central Arizona–Phoenix region. Landscape and Urban Planning, 200, 103820.
Johnson, A. M., & Lederer, A. L. (2010). CEO/CIO mutual understanding, strategic alignment, and the contribution of IS to the organization. Information & Management, 47(3), 138-149.
Khashei, V., Zargaran, F., (2018). Strategic Management of Lynch, Fozhan pub, Tehran. (In Persian).
Kiba-Janiak, M. (2019). EU cities’ potentials for formulation and implementation of sustainable urban freight transport strategic plans. Transportation Research Procedia, 39, 150-159.
Kirchherr, J., & Matthews, N. (2018). Technology transfer in the hydropower industry: An analysis of Chinese dam developers’ undertakings in Europe and Latin America. Energy Policy, 113, 546-558.
Ku, E. C., Wu, W. C., & Lin, A. R. (2011). Strategic alignment leverage between hotels and companies: The buyer–supplier relationship perspective. International Journal of Hospitality Management, 30(3), 735-745.
Lavoie, J. R., Kim, J., & Daim, T. U. (2017). A technology transfer framework: A case study from the energy sector. International Journal of Innovation, Management and Technology, 8(4), 249-260.
Liu, Z., He, C., Yang, Y., & Fang, Z. (2020). Planning sustainable urban landscape under the stress of climate change in the drylands of northern China: A scenario analysis based on LUSD-urban model. Journal of Cleaner Production, 244, 118709.
Mehrabani, G., & Zargaran Khouzani, F. (2023). Exploring the Explanation Jihad: A Research Based on Thematic-Analysis Methodology in Supreme Leader’s Speeches. Interdisciplinary Studies on Strategic Knowledge, 6(24), 383-414.
Nygrén, N. A. (2019). Scenario workshops as a tool for participatory planning in a case of lake management. Futures, 107, 29-44.
Pouran Manjily, H., & Taleghani, M. (2015). Technology transfer strategy in the upstream oil industry (oil fields development) of the Islamic Republic of Iran has provided the effectiveness of technology transfer model. International Journal of Applied Operational Research Vol. 5, No. 4, pp. 87-101,
Prud'homme, D., von Zedtwitz, M., Thraen, J. J., & Bader, M. (2018). “Forced technology transfer” policies: Workings in China and strategic implications. Technological forecasting and social change, 134, 150-168.
Pueyo, A., García, R., Mendiluce, M., & Morales, D. (2011). The role of technology transfer for the development of a local wind component industry in Chile. Energy Policy, 39(7), 4274-4283.
Soheilizadeh, S; Zargaran Khozani, F (2023). Investigating relationships and effects of marketing orientation, marketing capability and marketing strategy in oil, gas and petrochemical companies. 11^th International Conference on Management and Humanities Research in Iran. Tehran. (In Persian).
Soulard, J., Knollenberg, W., Boley, B. B., Perdue, R. R., & McGehee, N. G. (2018). Social capital and destination strategic planning. Tourism Management, 69, 189-200.

Svenfelt, Å., Alfredsson, E. C., Bradley, K., Fauré, E., Finnveden, G., Fuehrer, P., ... & Öhlund, E. (2019). Scenarios for sustainable futures beyond GDP growth 2050. Futures, 111, 1-14.
Vasconcellos, F. J., Landre, G. B., Cunha, J. A. O., Oliveira, J. L., Ferreira, R. A., & Vincenzi, A. M. (2017). Approaches to strategic alignment of software process improvement: A systematic literature review. Journal of systems and software, 123, 45-63.
Vecchiato, R. (2019). Scenario planning, cognition, and strategic investment decisions in a turbulent environment. Long Range Planning, 52(5), 101865.
Velcu, O. (2010). Strategic alignment of ERP implementation stages: An empirical investigation. Information & Management, 47(3), 158-166.
Warhurst, A. (1991). Technology transfer and the development of China's offshore oil industry. World Development, 19(8), 1055-1073.
Zhao, M., Sun, Z., & Zeng, Y. (2020). Exploring urban risk reduction strategy based on spatial statistics and scenario planning. Journal of Cleaner Production, 121668.
Zheng, Y., Ren, D., Guo, Z., Hu, Z., & Wen, Q. (2019). Research on integrated resource strategic planning based on complex uncertainty simulation with case study of China. Energy, 180, 772-786.