بررسی اثربخشی آموزش فراشناخت بر انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان

قنبری, وحید; داداشی حاجی, مهدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکتری روان‌شناسی تربیتی، مدرس گروه علوم اجتماعی، دانشکده فرماندهی و مدیریت، دانشگاه امام علی (ع)، تهران، ایران. Ghanabarivahid1252@gmail.com

² استادیار گروه علوم اجتماعی،دانشکده مدیریت، دانشگاه امام علی (ع)، تهران، ایران.

چکیده

چکیده
هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش تکنیک‌های فراشناختی برانگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان یک مرکز نظامی بود. این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون و پیگیری چهارماهه با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری در این پژوهش دانشجویان یک مرکز نظامی در سال تحصیلی ۱402-۱403 بودند. نمونه‌گیری این پژوهش به‌صورت تصادفی ساده بود که تعداد ۴۰ آزمودنی به شیوه تصادفی انتخاب و در گروه آزمایش و گروه کنترل گمارده شدند و برگه اطلاعات جمعیت‌شناختی و پرسش‌نامه انگیزش پیشرفت هرمنس (۱۹۷۰) در رابطه با آن‌ها مورد بررسی واقع گردید. از معدل دانشجویان به‌عنوان شاخص عملکرد تحصیلی استفاده شد. گروه آزمایش ۸ جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش تکنیک‌های فراشناختی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد، ارائه مداخله آموزش تکنیک‌های فراشناختی باعث افزایش 9/45 درصدی نمره‌های عملکرد تحصیلی آزمودنی‌ها در مرحله پس‌آزمون و افزایش 6/45 درصدی آن در مرحله پیگیری شد. لذا فرضیه اول پژوهش تأیید شد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که مداخله تکنیک‌های فراشناختی باعث افزایش 1/57 درصدی نمره‌های انگیزش تحصیلی آزمودنی‌ها در مرحله پس‌آزمون و افزایش 6/56 آن در مرحله پیگیری شد. لذا فرض دوم پژوهش نیز تأیید شد. این پژوهش مداخلات مبتنی بر آموزش تکنیک‌های فراشناختی را در جهت افزایش انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان پیشنهاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

نگرش مدیریت راهبردی

عنوان مقاله [English]

Investigating the effectiveness of metacognition training on students' progress motivation and academic performance

نویسندگان [English]

Vahid Ghanbari ¹
Mahdi Dadashi Haji ²

¹ PhD in Educational Psychology, Lecturer, Department of Social Sciences, Faculty of Command and Management, Imam Ali University, Tehran, Iran. Ghanabarivahid1252@gmail.com

² Assistant Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Management, Imam Ali University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this research was to investigate the effectiveness of teaching metacognitive techniques to motivate the progress and academic performance of students of a military center. This research was conducted as an experiment with a pre-test-post-test design and a four-month follow-up with a control group. The statistical population in this research was the students of a military center in the academic year of 1402-1403. The sampling of this research was simple random, 40 subjects were randomly selected and assigned to the experimental group and the control group, and the demographic information sheet and the Hermans progress motivation questionnaire (1970) were administered to them. Students' GPA was used as an indicator of academic performance. The experimental group was trained in metacognitive techniques for 8 90-minute sessions. The results of the multivariate covariance analysis showed that the presentation of metacognitive techniques training intervention increased the academic performance scores of the subjects by 45.9% in the post-test stage and 45.6% in the follow-up stage. Therefore, the first hypothesis of the research was confirmed. In addition, the results showed that the intervention of metacognitive techniques increased the subjects' academic motivation scores by 57.1% in the post-test phase and 56.6% in the follow-up phase. Therefore, the second assumption of the research was also confirmed. The findings of this research suggest interventions based on the training of metacognitive techniques in order to increase the motivation of progress and academic performance of students.

کلیدواژه‌ها [English]

Key words: metacognition
achievement motivation
academic performance

مراجع

بیابان‌گرد، اسماعیل. (۱۳۸۴). رابطه بین عزت‌نفس، انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان سال دبیرستان‌های تهران. مطالعات روان‌شناختی. ۱(۴)، ۱۴۴-۱۳۱.

پور جاوید، سهیلا؛ علی بیگی امیرحسین زرافشانی کیومرث. (۱۳۹۰). ارزیابی پیش‌بینی‌های خودکارآمدی آموزشگران هنرستان‌ها و مرکزهای آموزش کشاورزی استان کرمانشاه. پژوهش و مدیریت آموزش کشاورزی. ۱۷ (۱)، ۶۷-۵۵.

حسین چاری، مسعود؛ سماوی، عبدالوهاب و داوود کردستانی (۱۳۸۸). انطباق و بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه‌ی راهبردهای فراشناختی خواندن در میان دانشجویان دوره متوسطه. فصل‌نامه مطالعات روان‌شناختی. ۶ (۱)، ۱۶۳-۱۳۵.

رضایی جمال (۱۳۸۵). بررسی رابطه بین حافظه فعال انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان سال سوم پایان‌نامه کارشناسی ارشد؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

رضایی، اکبر و سیف، علی‌اکبر. (۱۳۸۴). نقش باورهای انگیزشی راهبردهای یادگیری و جنسیت در عملکرد تحصیلی. فصل‌نامه تعلیم و تربیت. ۲۱ (۴)، ۸۷-۴۳.

ریو، جان مارشال. انگیزش و هیجان ترجمه یحیی سید محمدی (۱۳۸۰). تهران: مؤسسه نشر ویرایش. زارع، حسین؛ احمدی ازغندی، علی؛ نو فرستی، اعظم و علی حسینیانی. (۱۳۹۱). اثر آموزش فراشناختی حل مسئله بر ناتوانی‌های یادگیری ریاضی.فصل‌نامه ناتوانی‌های یادگیری، ۲ (۲)، ۵۸-۴۰.

سیف علی‌اکبر (۱۳۸۶). روان‌شناسی پرورشی نوین، تهران: نشر دوران.

عباسیان، راضیه عابدی احمد نصر آزادانی، سحر و زهرا سیفی (۱۳۹۲). اثربخشی برنامه فراشناخت پانورا و فیلیپو بر خود پنداره کودکان با اختلال یادگیری ریاضی. فصل‌نامه ناتوانی‌های یادگیری. ۳ (۲)، 63-77

عطار خامنه، فاطمه؛ سیف علی‌اکبر (۱۳۸۸). تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری مطالعه فراشناختی برانگیزش و پیشرفت تحصیلی دانشجویان. پژوهشنامه مطالعات روان‌شناسی تربیتی. ۹(۱)، ۴۷-۵۷.

فتاحی، ساریه. (۱۳۸۷ -۱۳۸۶). مقایسۀ راهبردهای شناختی و فراشناختی در نظام یادگیری مبانی ICT هنرجویان سال دوم هنرستان‌های کرمانشاه پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.

گلستان هاشمی، سید مهدی (۱۳۸۰). خودانگاره و پیشرفت تحصیلی پیوند. ۲۴(۱)، ۵۹۱-۵۸۸. لطف‌آبادی، حسین (۱۳۸۴). روان‌شناسی تربیتی. تهران: سمت.

محبوبی، طاهر و علی مصطفایی (۱۳۸۵). تفکر و فراشناخت: مفاهیم نظریه‌ها و کاربرد آن. تهران: پرسش

محمدامینی، زرار. (۱۳۸۶). بررسی رابطه باورهای فراشناختی با سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان پسر شهرستان اشنویه. فصل‌نامه نوآوری‌های آموزشی. ۱۹(۶)، ۱۵۴-۱۴۱.

مولوی، حسین. (۱۳۸۶). راهنمای عملی 14و13-SPSS در علوم رفتاری. اصفهان: پویش اندیشه. مهر محمدی، محمود. مبانی علمی هنر تدریس. تهران: سمت.

میر افشار، سحر؛ خان آبادی مهدی آزاد نیا ابوالفضل و سمیه سلطانی گرد فرامرزی. (۱۳۹۱). بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودگردان بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان پایه پنجم ابتدایی شهر یزد. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(7)، 105-117.

نخستین گلدوست، اصغر و مهدی معینی کیا. (۱۳۸۸). رابطه راهبردهای یادگیری خودتنظیم و راهبردهای انگیزش برای یادگیری با عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل مجله دانش و پژوهش در علوم تربیتی - برنامه‌ریزی درسی، 23(1)، 85-100.

هوشمند جا، منیجه جوانمرد، علی و سید منصور مرعشی. (۱۳۹۳). بررسی رابطه خودکارآمدی و راهبردهای شناختی – فراشناختی با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان پسر مقطع متوسطه عشایر فصل‌نامه فناوری آموزش ۸(۳)، 1-19.

Alci, B., Yuksel, G. (2012). An examination into self-efficacy, Metacognition and academic performance of pre-service ELT students: Prediction and Difference, Kalem Egitim ve Insan Bilimleri Dergisi, 2 (1), 143-165.

Brown, H. D. (2001). Teaching by principles: An interactive approach tolanguage pedagogy (second edition) New York: Longman.

Cheng, P. Y., & Liao, W. R. (2016). The relationship between test anxiety and achievement in accounting students with different cognitive styles: the mediating roles of self-regulation. International Research in Education, 4(2), 14-33.

Clark, M. H., & Schroth, C. A. (2010). Examining relationships between academic motivation and personality among college students. Journal of Learning and Individual Differences, 20, 19-24.

Conner, LN. (2007). Cueing metacognition to improve researching and essay writing in a final year high school biology class. Research in Science Education, 37 (1), 1-16.

Flavell, J. H.(1988). Cognitive development. (3rh ed), NJ: Prentice-Hall.

Hanus, M. D., & Fox, J. (2015). Assessing the effects of gamification in the classroom: A longitudinal study on intrinsic motivation, social comparison, satisfaction, effort, and academic performance. Computers & Education, 80, 152-161.

Hong, E., O'Neil, H. F., & Peng, Y. (2016). Effects of explicit instructions, metacognition, and motivation on creative performance. Creativity Research Journal, 28(1), 33-45.

Jiang, Y., & Kleitman, S. (2015). Metacognition and motivation: Links between confidence, self-protection and self-enhancement. Learning and Individual Differences, 37, 222-230.

Kocak, R., & Boyaci, M. (2010). The predictive role of basic levels and metacognitive strategies of students on their academic success. Journal of Procedia Social and Behavioral Science, 2, 769-772.

Kuhn, E. (1989). Children as intuitive scientist. Psychological Review, 960. Martinez, M. E. (2006). What is metacognition? Phi delta Kappan, 87, 696- 700.

Muis, KR. (2008). Epistemic profiles and self-regulated learning relations in the content of positive development: Difinitions, measures, and prospective validity. Contemporary Educational Psychology, 33, 177-208.

Perry, NE., Hutchinson, L., & Thauberger, C. (2008). Talking about teaching self- regulated learning: scaffolding student teachers development and use of practices that promote self- regulated learning. Internal Journal of Educational Research, 47, 97-108.

Pintrich P. R. (2003). A motivational science perspective on the role of student motivation in learning and teaching contexts, Journal of Educational Psychology, 95, 667-686.

Schleifer L. F. and Dull Richard B. (2009). Meta cognition and performance in the accounting classroom, Issues in Accounting Education, 24,(3), 339- 367.

Thomas, G. P. (2003). Conceptualisation, development and validation of an instrument for investigating the metacognitive orientation of science classroom learning environments: The metacognitive orientation learning environment scale-science (MOLES-S). Learning Environments Research, 6 (2), 231-252.

Venman, M. V. J., & Spaans, M. A. (2005). Relation between intellectual and metacognitive skills: Age and task differences. Learning and Individual Differences, 15(2), 159- 176.

Wanjaafar, W. M. & Mohdayub, A. F. (2010). Mathematics self-efficacy and meta -ognition among university students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 8, 519-524.

Zhang, L. F. (2001). Do styles of thinking matter among hong kong secondary school students? Personality and Individual differences, 29, 841-856.

Zhang, X., Kiuru, N., Laursen, B., Aunola, K., Lerkkanen, M. K., Leskinen, E., & Nurmi, J. E. (2016). Positive teacher affect and maternal support facilitate adjustment after the transition to first grade. Merrill-Palmer Quarterly, 62(2), 158-178.

فصلنامه نگرش مدیریت راهبردی

بررسی اثربخشی آموزش فراشناخت بر انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان

مراجع

مراجع

دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7
مهر 1403

بررسی اثربخشی آموزش فراشناخت بر انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان

مراجع

مراجع

دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7مهر 1403

دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 7
مهر 1403