نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روان‌شناسی تربیتی دانشکده علوم و فنون فارابی، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد رشته حفاظت اطلاعات و مدرس دانشکده علوم و فنون فارابی، تهران، ایران

3 دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد رشته پدافند غیرعامل (گرایش امنیت ملی) دانشکده علوم و فنون فارابی، تهران، ایران

چکیده

توانمندی‌های شناختی که مربوط به کارکردهای اجرایی مغز هستند بر مبنای چارچوب‌های نظری عمده در حوزه عصب‌روان‌شناسی توسط محققان مختلف تقسیم‌بندی‌های متفاوتی را دربرمی‌گیرد. در یکی از شناخته‌شده‌ترین چارچوب‌ها شامل هفت توانایی حافظه، توجه پایدار، برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، کنترل مهاری و توجه انتخابی، شناخت اجتماعی و انعطاف‌پذیری شناختی است. با توجه به اصول موضوعه عصب‌روان‌شناسی از آنجایی که عملکردهای مغزی با رفتار ارتباط دارند؛ در نتیجه استنباط عصب‌روان‌شناسان بر این است که عملکرد مغز منجر به بروز توانمندی‌های مذکور می‌شود. بر همین مبنا هدف تحقیق حاضر شناسایی وضعیت توانمندی‌های شناختی هفت‌گانه در عملکرد کارکنان در یک یگان‌ نظامی است. در همین راستا وضعیت هر یک از موارد مربوط به توانمندی‌های شناختی در عملکرد کارکنان مورد سؤال قرار گرفت. برای پاسخ‌گویی به هر یک از سؤالات، پس از بررسی و مطالعه مبانی نظری و سوابق پژوهشی و استفاده از پرسشنامه بومی شده توانمندی‌های شناختی که برای کارهای بالینی توسط نجاتی در ایران هنجاریابی شده بود؛ سعی گردید که ساختار کلی پرسشنامه با توجه به محیط کاری کارکنان یگان مدنظر و متناسب با مأموریت شغلی آنان مورد بازنگری قرار گیرد. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی و اعتبار آن نیز از طریق آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت و ضریب آلفای (93.5.) به‌دست آمد. از جامعه آماری کل کارکنان با استفاده از روش مورگان کرجسی تعداد 197 نفر انتخاب شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده نشان داد که 94.4 درصد پاسخ‌دهندگان وضعیت حافظه ،80.7 درصد وضعیت توجه پایدار، 89.8 درصد وضعیت برنامه‌ریزی، 91.9 درصد وضعیت تصمیم‌گیری، 85.3 درصد وضعیت کنترل مهاری و توجه انتخابی، 63.5 درصد وضعیت شناخت اجتماعی و 89.8 درصد نیز وضعیت انعطاف‌پذیری شناختی را در عملکرد کارکنان یگان مدنظر در حد زیاد و خیلی‌زیاد ارزیابی کرده‌اند. نتایج تحلیل‌های استنباطی نیز نشان داد که تمامی آماره‌های محاسبه شده در سطحp<..01 معنی‌دار هستند. با توجه به نتایج به‌دست آمده در هر یک از مؤلفه‌های توانمندی‌های شناختی می‌توان چنین استنباط کرد که توانمندی‌های شناختی هفت‌گانه مذکور سبب ارتقای عملکرد کارکنان یگان مدنظر با توجه به موارد مرتبط با خود می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the status of cognitive abilities in the performance of personnel in a military unit

نویسندگان [English]

  • Majid Asgharzadeh 1
  • Mehdi Kamali Atlas 2
  • Mohammad Najafi 3

1 Assistant Professor of Educational Psychology, Farabi Faculty of Science and Technology, Tehran, Iran

2 Master of Science in Information Security and Lecturer at Farabi Faculty of Science and Technology, Tehran, Iran

3 Master's degree graduate in Passive Defense (National Security Orientation), Farabi Faculty of Science and Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

Cognitive abilities related to the executive functions of the brain are divided into different categories by different researchers based on major theoretical frameworks in the field of neuropsychology. One of the most well-known frameworks includes seven abilities: memory, sustained attention, planning, decision-making, inhibitory control and selective attention, social cognition, and cognitive flexibility. According to the axioms of neuropsychology, since brain functions are related to behavior, neuropsychologists conclude that brain function leads to the emergence of the aforementioned abilities. On this basis, the aim of the present study is to identify the status of seven cognitive abilities in the performance of personnel in a military unit. In this regard, the status of each of the items related to cognitive abilities in the performance of personnel was questioned. To answer each of the questions, after reviewing and studying the theoretical foundations and research background and using the localized cognitive abilities questionnaire that was standardized for clinical work by Nejati in Iran; An attempt was made to revise the overall structure of the questionnaire according to the working environment of the employees of the unit in question and in accordance with their job mission. The validity of the questionnaire was measured using content validity and its reliability was also measured through Cronbach's alpha, and an alpha coefficient of (93.5) was obtained. 197 people were selected from the total statistical population of employees using the Morgan Krejci method. The results of data analysis showed that 94.4% of the respondents evaluated the memory status, 80.7% the sustained attention status, 89.8% the planning status, 91.9% the decision-making status, 85.3% the inhibitory control and selective attention status, 63.5% the social cognition status, and 89.8% the cognitive flexibility status in the performance of the employees of the unit in question as high and very high. The results of inferential analyses also showed that all the calculated statistics are significant at the p<..01 level. Considering the results obtained in each of the components of cognitive capabilities, it can be concluded that the seven cognitive capabilities mentioned above improve the performance of the employees of the unit in question with regard to matters related to them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognition
  • cognitive capabilities
  • employee performance
  • operational employees
  • ابراهیمی، عصمت، و ابوالمعالی الحسینی، خدیجه (1396) نقش واسطه‌ای ساختار انگیزشی در رابطه بین توانایی‌های شناختی با رفتارهای پرخطر در نوجوانان، روان‌شناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی)، 13(46)، 171-190
  • ارونسون، الیوت (1386) روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه: حسین شکرکن، چاپ چهارم، تهران، انتشارات رشد
  • برقی، اسماعیل، استکی، مهناز، و صالحی، مهدیه (1398) اثربخشی آموزش توانایی‌های شناختی برحافظه کاری کلامی و غیرکلامی دانش‌آموزان نارساخوان، روان‌شناسی افراد استثنایی، 9 (34)، 159-181
  • بگیان کوله‌مرز، محمدجواد، کرمی، جهانگیر، مومنی، خدامراد و الهی، عادله (1397) بررسی نقش توانایی‌های شناختی و دشواری‌های تنظیم هیجانی درپیش‌بینی عضویت گروهی افراد اقدام کننده به خودکشی و افراد بهنجار، مجله علوم پزشکی زانکو /دانشگاه علوم پزشکی کردستان،58-42
  • پورافکارى، نصرت‏اللّه (1380)فرهنگ جامع روان‏شناسى روان‏پزشکى، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر
  • تقوی‌نیا، علی، درخشان، معراج و زارعی، رقیه (1398) نقش عدالت اخلاقی و توانایی­های شناختی در پیش­بینی تفکرانتقادی دانشجویان، فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، سال پانزدهم، شماره 53
  • تقی‌زاده، محمد احسان و فرمانی، اعظم (1392) بررسی انعطاف‌پذیری شناختی در پیش‌بینی نومیدی و تاب‌آوری دانشجویان، فصلنامه روان‌شناسی شناختی، دوره1، شماره 2
  • تشکری‌پور، احمد، یوسفوند، یعقوب، اسفندیار، ولی‌اله (1399) تحلیل سیاست‌گذاری جنایی کارآمد در مواجهه با جرائم شایع در محیط‌های نظامی، فصلنامه مدیریت نظامی، سال بیستم، شماره 4، زمستان 1399، تهران
  • حسین‌نژاد، محمد، اصولیان، محمد و حمزه‌نژادی، یاسر (1398) بررسی تأثیر توانایی شناختی و اعتماد به شهود بر استراتژی‌های معاملاتی و عملکرد سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه چشم‌انداز مدیریت مالی، دوره 9، شماره 28
  • رمضان‌نیا، زهرا و نجاتی، وحید (1396) اثربخشی توانبخشی شناختی بسته پارس بر کنترل مهاری و تصمیم‌گیری، مجله طب توانبخشی، سال ششم، شماره4
  • روزنهان، دیوید (1385) روان‌شناسی آسیب‌شناختی، ترجمه: یحیی سید محمدی، تهران،  انتشارات ارجمند
  • شاه‌محمدی، محمد و بی‌آزار، احمد (1402) شناسایی مؤلفه‌های نظام سرمایه انسانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مدیریت نظامی، سال بیست و سوم، شماره 1، بهار 1402، تهران
  • صادقی، عباس، زینعلی، شینا و فروغی، زهرا (1397) تأثیر آموزش مهارت‌های شناختی بر کنش‌های اجرایی و توانایی‌های شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری، ناتوانی‌های یادگیری، 8 (2 (پیاپی 29) )، 38-57
  • عباس‌زاده، مجتبی، ذاکریان، سیدابوالفضل، نحوی، علی و نسل سراجی، جبرائیل (1393) بررسی ارتباط توانایی‌های شناختی با آگاهی موقعیتی و عملکرد رانندگان اتوبوس در شبیه‌ساز رانندگی، ارگونومی، 2(3)، 1-13
  • غیاثی گیشی، مهدی، مشهدی، علی و غنائی، علی (1397) اثربخشی آموزش کنش­های اجرایی و نوروفیدبک بر ارتقای عملکرد تحصیلی دانش­آموزان، مجله­ روان‌شناسی مدرسه، سال هفتم، شماره2
  • کریمیان، بتول، علی‌پور، احمد، زارع، حسین و نهروانیان، پروانه (1390) توانایی‌های شناختی (تمرکز، حل مساله, حافظه آشکار و ناآشکار) افراد معتاد و سالم،  رفاه اجتماعی، 11(42)، 469-489
  • کلانترقریشی، منیر، برجعلی، احمد، زامیاد، عباس و درتاج، فریبرز (1391) اثربخشی آموزش و تمرین­های تن­آرامی بر اضطراب و ظرفیت حافظه­کاری، فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، سال دوم، شماره 6
  • نجاتی، وحید، ذبیح‌زاده، عباس و نیک‌فرجام، محمدرضا (1391) رابطه بین ذهن‌آگاهی و کارکردهای توجّهی پایدار و انتخابی، مجله پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، سال دوم، شماره ۲
  • نجاتی، وحید (1392) پرسشنامه توانایی‌های شناختی: طراحی و بررسی خصوصیات روان‌سنجی. تازه‌های علوم شناختی، 15(2 (مسلسل 58))، 11-19
  • نجاتی، وحید (تابستان 1395) بررسی توجه پایدار در کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه، مجله علوم روان‌شناختی، دوره پانزدهم، شماره 58
  • نظیفی، مرتضی، رسول‌زاده طباطبایی، سیدکاظم، آزادفلاح، پرویز و مرادی، علیرضا (1390) توجه پایدار و بازداری پاسخ در کودکان مبتلا به نارسایی توجه، نشریه روان‌شناسی بالینی، سال سوم، شماره2
  • Goleman,Daniel Emotional Intelligence Why It Can Matter More Than IQ, UK, Bloombsbury,1st,1996, p.
  • Mariën, P., et al. (2010). Cognitive, Linguistic and Affective Disturbances Following a Right Superior Cerebellar Artery Infarction: A Case Study, Cortex, 47.
  • Mayer, J. D., & Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence? In P. Salovey., & J. D. Mayer (Eds.), Emotional development and emotional intelligence (pp. 3-31). New York: Basic Books