نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین جعفرزاده ¹
• علی زرودی ²

¹ استادیار، گروه زیربنایی و تولیدی، پژوهشکده تحقیقات راهبردی، تهران، ایران؛ (نویسنده مسئول)

² مدیر مجموعه فرصت (شبکه مدیریت مردمی بلایای طبیعی، حوادث غیرمترقبه و بحران‌های اجتماعی)تهران، ایران.

چکیده

با افزایش بلایای طبیعی، جوامع مختلف، پیوسته به دنبال کشف و ابداع راه حل­هایی هستند تا بتوانند آسیب‍های ناشی از حوادث غیر مترقبه و بلایای طبیعی را به گونه‍ای کنترل نموده و یا به حداقل رسانند و در واقع، بحران‍ها را مدیریت نمایند. در این بین، ایران به‌عنوان یکی از کشورهای با ریسک بالا در جهان قلمداد شده و بر اساس مطالعات جهانی، جزو ۱۰ کشور حادثه‌خیز جهان و چهارمین کشور در آسیا است. از آنجایی که این کشور بر روی چندین گسل فعال قرار دارد، به‌طور مرتب زلزله‌های با شدت‌های مختلف را تجربه می‌کند، همچنین به‌دلیل تنوع اقلیمی و جغرافیایی، به‌ویژه در فصول بارانی، مستعد بروز سیل‌های بزرگ و ویرانگر است. با حاکم بودن چنین شرایطی، استفاده از ظرفیت‌های مردمی، بیش از هرچیزی در مدیریت بحران کشور، ضرورت پیدا می‌کند. اما تحقق این مشارکت در با موانع و چالش‌های متعددی روبرو است. لذا مسأله این است که مدل مدیریت مردمی بحران در جمهوری اسلامی کدامست؟ پژوهش ازنظر هدف، در زمره پژوهش‌های کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها، مطالعه موردی است که تجارب مدیریت مردمی حلقه میانی در زلزله خوی در آذربایجان غربی، سیل سیستان و بلوچستان و زلزله حلب سوریه را مورد واکاوی قرار داده است. تجارب حضور و فعالیت حلقه‌های میانی در مدیریت بلایا و بحران‌ها در قلمرو سرزمینی و فراسرزمینی جمهوری اسلامی با میدان‌داری مجموعه «فرصت»، حاکی از نقش‌آفرینی آنان در چهار بخش یا مرحله­‌ی پیش از بحران، شروع بحران، حین بحران و مرحله پس از بحران بوده که نتایجی همچون «ایجاد یک بانک اطلاعاتی»، «صرفه‌جویی در زمان شناسایی وضعیت میدان»، «استفاده بهینه از امکانات»، «بسترسازی و تسهیل‌گری نقش آفرینی مردم (عناصر و گروه‌ها)»، «تشکیل ناوگان ترابری کاملا مردمی»، «تصمیم‌سازی در بستر هوشمندسازی» و همچنین «کاهش خطاها در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی بحران‌ها» را در پی داشته است.

کلیدواژه‌ها

• مدیریت بحران
• حلقه میانی
• جمهوری اسلامی
• فرصت

عنوان مقاله [English]

Indigenous model of people-centered crisis management in the Islamic Republic (case study of Sistan and Baluchestan floods, Khoy and Aleppo earthquakes)

نویسندگان [English]

• Hossein Jafarzade ¹
• Ali Zerodi ²

¹ Assistant Professor, Infrastructure and Production Group, Strategic Research Institute, Tehran, Iran; (Corresponding Author)

² Director of the Opportunity Complex (People's Management Network for Natural Disasters, Unexpected Events, and Social Crises), Tehran, Iran.

چکیده [English]

With the increase in natural disasters, various societies are constantly seeking to discover and invent solutions to control or minimize the damage caused by unexpected events and natural disasters and, in fact, manage crises. In the meantime, Iran is considered one of the high-risk countries in the world and, according to global studies, is among the 10 most disaster-prone countries in the world and the fourth country in Asia. Since the country is located on several active faults, it regularly experiences earthquakes of various intensities. Also, due to its climatic and geographical diversity, it is prone to large and devastating floods, especially during the rainy seasons. With such conditions prevailing, the use of people's capacities becomes more necessary than anything else in the country's crisis management. However, the realization of this participation faces numerous obstacles and challenges. Therefore, the question is: what is the model of people's crisis management in the Islamic Republic? In terms of purpose, the research is among applied research and in terms of data collection method, it is a case study that has analyzed the experiences of middle-level people's management in the Khoy earthquake in West Azerbaijan, the Sistan and Baluchestan flood, and the Aleppo earthquake in Syria. The experiences of the presence and activity of middle-level people in disaster and crisis management in the territorial and extraterritorial territory of the Islamic Republic with the fieldwork of the "Forsat" complex indicate their role in four parts or stages: pre-crisis, crisis onset, during the crisis, and post-crisis, which has resulted in results such as "creating a database", "saving time in identifying the field situation", "optimal use of facilities", "laying the groundwork and facilitating the role-playing of people (elements and groups)", "forming a completely popular transportation fleet", "decision-making in the context of intelligence" and also "reducing errors in crisis management decisions"

کلیدواژه‌ها [English]

• Crisis Management
• Middle Circle
• Islamic Republic
• Opportunity