نوید کارگر دهبیدی؛ فاطمه واعظ جوادی
دوره 1، شماره 2 ، تیر 1402، ، صفحه 81-105
چکیده
بهره‌مندی از محیط زیست مطلوب، از اهدافِ سند چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران است که دستیابی به آن، در گروِ کاهش آلودگی‌های ناشی از بهره‌برداری از منابع طبیعی به‌ویژه ذخایر انرژی تجدیدناپذیرِ ...
بیشتر
بهره‌مندی از محیط زیست مطلوب، از اهدافِ سند چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران است که دستیابی به آن، در گروِ کاهش آلودگی‌های ناشی از بهره‌برداری از منابع طبیعی به‌ویژه ذخایر انرژی تجدیدناپذیرِ نفت و گاز است. در نوشتار پیش‌رو، تأثیر بهره‌برداری از منابع طبیعی و انرژی‌های تجدیدناپذیر بر کیفیت محیط زیستِ ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. با درک صحیحی از میزان اثرگذاری فوق، می‌توان به ضرورتِ تدوین برنامه‌های توسعه در جهت تحققِ راهبردِ زیست‌محیطی نظام مبتنی بر «احیاء، بهسازی و توسعه‌ی منابع طبیعی تجدیدپذیر» پی‌برد که در پژوهش فعلی به این مهم پرداخته شد. داده‌های موردنیازِ تحقیق شاملِ انتشار گاز دی‌اکسید کربن، درآمد سرانه، انرژی‌های تجدیدناپذیر، رانت منابع طبیعی، تراکم جمعیت و امید به زندگی از شاخص‌های توسعه انسانی در بانک جهانی گردآوری شد. روش آماریِ مورد استفاده، بهره‌مندی از رویکرد اقتصادسنجی داده‌های ترکیبی است. نتایج نشان داد که بهره‌برداری از منابع طبیعی با نرخ فعلی تأثیر مخرب و معنی‌داری بر انتشار آلودگی دارد. همچنین مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر نقش بسیار بالایی در افزایش انتشار آلودگی به‌جا می‌گذارد. افزون بر این، نتایج نشان داد که با تراکم بیشتر در واحد سطح به سبب برخورداری از صرفههای حاصل از مقیاس می‌توان کارایی مصرف منابع مولد آلودگی را افزایش داد که در نهایت به تاثیری قابل ملاحظه در کاهش سرانه گاز CO2 منجر می‌شود. در نهایت، نتایج موید آن است که یک رابطه N شکل معنادار میان درآمد سرانه و انتشار آلودگی وجود دارد. نتایج این پژوهش با ایجاد بینشِ صحیح از وضعیت فعلیِ منابع، تسهیل در آینده‌پژوهی و برنامه‌ریزی صحیح و مبتنی بر واقعیاتِ حوزه محیط‌زیست می‌تواند در تدوین برنامه‌های بلندمدتِ حفاظت از منابع طبیعیِ کشور مؤثر واقع شود.
