فصلنامه نگرش مدیریت راهبردی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تدوین الگوی بومی‌- اسلامی ‌‌سیستم حسابداری سرمایه انسانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

2 دانشکده امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش کنونی، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌هایی است که نظام اسلامی ‌‌حسابداری سرمایه انسانی را تشکیل می‌دهند. روش تحقیق از نوع آمیخته (ترکیبی) و با استفاده از روش نظریه داده‌بنیاد (در بخش کیفی) و روش الگوی معادلات ساختاری (در بخش کمّی) انجام شده است. در این راستا، پژوهش کنونی که از نوع اکتشافی به‌شمار می‌رود، با بررسی اسنادی 397 مدرک از متون دینی و توزیع پرسش‌نامه در بین 88 نفر از کارکنان دانشکده مدیریت دانشگاه عالی دفاع ملّی (داعا) و بخش‌های اداری مؤسسه محک، انجام شده است. جمع‌آوری، تحلیل و آزمون فرضیه‌های پژوهش با استفاده از نرم‌افزارهای Maxqda، SPSS و Smart-PLS انجام شده است و تمام مؤلفه‌ها دارای آلفای کرونباخ بیش از 0.7 برای سنجش پایایی پژوهش بوده است. برای سنجش روایی نیز از سه شاخص روایی همگرا، روایی تشخیصی در سطح معرف (بار عرضی) و معیار فورنل- لاکر استفاده شده است. برآیند نتایج پژوهش در بخش کیفی، پیشنهاددهنده الگویی ‌از حسابداری سرمایه انسانی شامل 16 مؤلفه در ذیل ابعاد چهارگانه استخدام، جذب و انتخاب، آموزش و توسعه سرمایه انسانی بود که درنهایت به دستیابی سازمان به کارکرد نهایی نظام حسابداری سرمایه انسانی یعنی حفظ و نگهداری ذیل دو زیرمؤلفه (بهره‌وری و رضایت شغلی) منجر می‌شود. حسب بررسی اسناد و مدارک در بخش کیفی پژوهش، 397 شناسه باز در قالب 179 مقوله فرعی مکمّل و 67 مقوله فرعی جدید دسته‌بندی شد و درنهایت این 67 مقوله به‌عنوان گویه‌های پرسش‌نامه در بخش کمّی، بررسی شد. در بخش آزمون کمّی الگو نیز ضرایب مسیر برای ابعاد چهارگانه استخدام، جذب و انتخاب، آموزش و توسعه سرمایه انسانی به‌ترتیب 0.276، 0.559، 0.536 و0.580 به‌دست آمد که نشان‌دهنده تأثیرات متوسط تا قوی نظام حسابداری سرمایه انسانی بر عوامل برسازنده حفظ و نگهداری (بهره‌وری و رضایت شغلی) می‌باشد. به دلیل به‌کارگیری همزمان منابع دینی و تخصصی علم مدرن مدیریت در ساخت الگو و آزمون آن در محیط‌های سازمانی با ویژگی‌های متفاوت، الگوی نهایی پژوهش قابلیت به‌کارگیری در انواع سازمان‌های نظامی و غیرنظامی به‌ویژه سازمان‌ها‌ی دانش‌بنیان که ارزش‌های سرمایه انسانی در آن عامل اصلی موفقیت سازمان به‌شمار می‌آید، دارد. همچنین این پژوهش نشان می‌دهد ارتباطی قوی بین متغیرهای استخدام، جذب و انتخاب، آموزش و توسعه منابع انسانی با نظام حسابداری سرمایه انسانی و نتایج حاصل از آن یعنی بهره‌وری و رضایت شغلی وجود دارد. درواقع هر چه میزان عملکرد درست و متناسب با فرهنگ بومی عوامل ساختاری چهارگانه افزایش یابد، امکان توجه به مسائل اعضا و رشد آنها به‌عنوان نخبگان سازمانی نیز افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Development of a native-Islamic model of human capital accounting system

نویسندگان [English]

  • Iman habibelahy 1
  • mohammad shahmohammadi 2

1 Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

2 Faculty of National Security, Higher National Defense University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The aim of this research is to identify the indicators and components that make up a Islamic and native human capital accounting system. This mixed-type research was conducted using the grounded theory method (in the qualitative part) and the structural equation modeling method (in the quantitative part). In this regard, the present research, which is considered an exploratory type involved a document review of 397 documents from religious texts and the distribution of questionnaires among 88 employees of the Faculty of Management of the National Defense University and the administrative departments of Mahak Institute. While Collecting, analyzing and testing research hypotheses using Maxqda, SPSS and Smart-PLS software, All components have Cronbach's alpha more than 0.7 to measure the reliability of the research. Three indices, convergent validity, diagnostic validity at the representative level (transverse load) and Fornell-Locker criterion have been used to measure the validity. The result of the research results in the qualitative part suggested a model of human capital accounting including 16 components under the four dimensions of recruitment, attraction and selection, training and development of human capital, which ultimately led the organization to achieve the final function of the human capital accounting system, i.e. maintenance. In the quantitative test section of the model, the path coefficients for the four dimensions of recruitment, attraction and selection, training and development of human capital were obtained as 0.276, 0.559, 0.536 and 0.580, respectively, which indicate the moderate to strong effects of the human capital accounting system on the factors that contribute to retention and maintenance (productivity and job satisfaction).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human capital
  • human capital value
  • human capital accounting
  • indigenous and Islamic model
مراجع
- امیری، حسن، میرسپاسی، ناصر، و رودپشتی، فریدون(1396). طراحی الگوی حسابداری منابع انسانی در دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه علمی ‌پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 6 (21).
- ایمانی‌پور، عزت، و فاضل یزدی، علی(1393). بررسی و رتبه‌بندی موانع پیاده‌سازی حسابداری منابع انسانی (مطالعه موردی: مجتمع مس سرچشمه). فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 3 (11).
- تابش، مسعود، یعقوبی، مهدی، و تابش، جواد(1394). بررسی تأثیر حسابداری منابع انسانی بر ارتقای تصمیم‌گیری‌ مدیران بانک‌ها (مطالعه موردی بانک انصار استان همدان). کنفرانس بین‌المللی مدیریت و اقتصاد در قرن 21.
- حساس یگانه، یحیی(1388). اصول حسابداری (2). تهران: دانشگاه پیام‌نور.
- خاوندکار، احسان، خاوندکار، جلیل، و متقی، افشین(1392). سرمایه فکری: مدیریت، توسعه و مدل‌های سنجش. مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
- خدابنده‌لو، مهدی، کرمی، غلامرضا، و تالانه، عبدالرضا(1396). تدوین مدل گزارشگری سرمایه انسانی در حسابداری. فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 6(23)، 77-63.
- رجایی، زهرا، بنی‌هاشمی، سیدعلی، و خنگی، فرشته(1400). تأثیر سرمایه‌های انسانی، معنوی و روان‌شناختی بر تعالی سازمانی. مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، 16(1)، 32-7.
- رضاپور، نرگس(1395). چهارچوبی برای ارزیابی کیفیت گزارشگری مالی سرمایه انسانی (رساله دکترا). دانشکده مدیریت و حسابداری. تهران: علامه طباطبایی.
- روضه‌ای، منصور، و جوادیان، رضا(1396). حسابداری منابع انسانی در ناجا. تهران: دانشگاه علوم انتظامی.
- سلطانی، مرتضی، و شیخ، رحیمه(1393). اولویت‌بندی شاخص‌های حسابداری منابع انسانی برمبنای رویکرد ارزشگذاری در صنعت ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی. مدیریت فرهنگ سازمانی، 12(2): 233-213.
- فلامهولتس، اریک(1395). حسابداری منابع انسانی. ترجمه زهرا حسن قربان. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی ‌‌واحد تهران مرکزی.
- فیل‌سرائی، مهدی، و اصغرزاده‌ها، محمّد(1396). حسابداری منابع انسانی: حسابداری باارزش‌ترین منبع اقتصادی یک سازمان. مجله اقتصادی، 10، 109-89.
- قدسی، حسین(1402). تعیین ارزش مالی منابع انسانی با روش‌های حسابداری. پنجمین همایش بین‌المللی مدیریت، حسابداری و اقتصاد در توسعه پایدار. مشهد، https://civilica.com/doc/1870098
- قنبری، محبوبه(1402). تأثیر حسابداری منابع انسانی بر عملکرد مالی سازمان‌ها. بیست‌ویکمین کنفرانس ملی شهرسازی، معماری، عمران و محیط زیست. شیروان، https://civilica.com/doc/1910255
- گلپرور، محسن، خلج، فرزانه، و تاجیک، فرزانه(۱۳۹۴). نقش سه آسیب هنجاری بر سرمایه روان‌شناختی و تعالی‌یابی مدل‌سازی: معادلات ساختاری. مشاوره شغلی و سازمانی، 7(24) ۵۱-۷۲.
- لایینی، سمیرا(۱۳۹۰). مدل مناسب حسابداری منابع انسانی در شهرداری تهران (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد). تهران: دانشگاه الزهرا (س).
- مرادی، عزیزاله، و اقدامی، سعید(1399). چالش‌های حسابداری منابع انسانی در شرکت‌های پیمانکاری. پنجمین کنفرانس بین‌المللی ترفندهای مدرن مدیریت، حسابداری، اقتصاد و بانکداری با رویکرد رشد کسب‌وکارها.
- مرادی، محمد(۱۳۹۴). الگوی مفهومی سرمایه معنوی در پرتو تعالیم قرآنی. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 5(1) ۴۱-۶۱.
- مولایی، عزت‌اله، و شریفی، سیروان(1398). حسابداری منابع انسانی. تهران: مؤسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران.
- مؤتمنی، علیرضا، همتی، امین، و مرادی،‌ ها‌دی(۱۳۹۰). شناسایی و اولویت‌بندی موانع استقرار سیستم‌های حسابداری منابع انسانی در سازمان‌ها. کار و جامعه، 142، 66-58.
- Abiola, J. O., & Adisa, R. A. (2020). Influence of Human Resource Accounting Practices on Managerial Decision-Making, Archives of Business Research, 8(5), 8-18.
- Akindehinde, O., Enyi, P., & Olutokunbo, A. O. (2015), Human Asset Accounting and Corporate Performance, American International Journal of Contemporary Research, 5(1), pp. 45-52.
- Alvesson, M. (2004). Knowledge Work and Knowledge-Intensive Firms. Oxford university press.
- Arkan. T. (2016). Human Resources Accounting: A Suggested Model for Measurement and Valuation. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 1 (79), 173-193.
- Armstrong, M., & Taylor, S. (2014). Armstrong’s Handbook of Human Resource Management Practice. Kogan Page Limited.
- Barot, B. (2016). Comparative study of human resources accounting in Infosys technologies ltd, International Journal of Development Research, 6(12).
- Becker, G. S. (1994). Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, with Special Reference to Education. University Of Chicago Press.
- Bhattacharyya, D. K. (2011). Performance management systems and strategies. Pearson.
- Bokhari, I.J, Qureshi T.M., Bashir, F., & Hijzi, S.T (2012). The yes, no decision is easy now: Is Human Capital Accounting challenge for accountants, African Journal of Business Management, 6(15), PP. 5281-5287.
- Bontis, N., Keow, W. C., & Richardson, S. (2000).Intellectualcapital and business performance in Malaysian industries. Journal of intellectual capital, 1(1), pp. 85-100.
- Boon, C., Den Hartog, D. N., & Lepak, D. P. (2019). A Systematic Review of Human Resource Management Systems and Their Measurement. Journal of Management, 45(6), 2498-2537. https://doi.org/10.1177/0149206318818718
- Boxall, P. F. & Purcell, J. (2003). Strategy and Human Resource Management. Macmillan.
- Byars, L. L., & Rue, L. W. (2008). Human Resource Management. The McGraw Hill Companies.
- Castro, M.V.d.M., de Araújo, M.L., Ribeiro, A.M., Demo, G. and Meneses, P.P.M. (2020). Implementation of strategic human resource management practices: a review of the national scientific production and new research paths. Revista de Gestão, 27(3), pp. 229-246. https://doi.org/10.1108/REGE-10-2018-0102
- Cherian, J., & Farouq, S. (2013). Review of human resource accounting and organizational performance. International Journal of Economics and Finance, 5(8), pp. 74-83. http://dx.doi.org/10.5539/ijef.v5n8p74
- Davies, B.A., Alao, M.E., Aremu, P.O. and Olalere, M.D. (2023) Human Resources Accounting and Financial Performance of Some Food and Beverages in Nigeria. Open Access Library Journal, 10, pp. 1-17.
- Dessler, G. (2016). Fundamentals of Human Resource Management. Pearson.
- Edom, G. O., Inah, E. U., & Adanma, E. S. (2014). The Impact of Human Resource Accounting on The Profitability of a Firm: Empirical Evidence From Access Bank of Nigeria Plc. European Journal of Accounting, Auditing and Finance Research, 3(7), pp.72-90.
- Eze, N. M., & Chiamaka, E. P. (2016). An appraisal of Human Resource Accounting in Organisation: A Case of Nigeria. IOSR Journal of Economics and Finance, 7(2), PP. 01-06.
- Ezejiofor, R. A., John-Akamelu, R. C. & Iyidiobi, F. C. (2017). Appraisal of Human Resource Accounting on Profitability of Corporate Organization. Economics, 6(1), 1-10.
- Flamholtz, E. G. (1999). Human Resource Accounting: Advances in Concepts, Methods and Applications. Springer.
- Flamholtz, E. G., Bullen, M. L. & Hua, W. (2002). Human resource accounting: a historical perspective and future implications. Management Decision, 40(10) pp. 947-954. http://dx.doi.org/10.1108/00251740210452818
- Folloni, G., & Vittadini, G. (2010). Human Capital Measurement: A Survey. Journal of Economic Surveys, 24, pp. 248-279. https://doi.org/10.1111/j.1467-6419.2009.00614.x
- Garengo, P., Sardi, A. and Nudurupati, S.S. (2022). Human resource management (HRM) in the performance measurement and management (PMM) domain: a bibliometric review. International Journal of Productivity and - Performance Management, 71(7), pp. 3056-3077. https://doi.org/10.1108/IJPPM-04-2020-0177
- Goldin, C. (2016). "Human Capital" In Handbook of Cliometrics, ed. Claude Diebolt and Michael Haupert, 55-86. Germany: Springer Verlag-Heidelberg.
- Gratton, L., & Ghoshal, S. (2003). Managing Personal Human Capital: New Ethos for the ‘Volunteer’ Employee. European Management Journal, 21(1) pp. 1-10.
- Gupta, A. K. (2021). A Study of Human Resource Accounting. International Journal of Research in Engineering, Science and Management, 4, 1.
- Hossain, A. Akhter, N., & Sadia, N. (2014). An Empirical Analysis on Importance of Human Resource Accounting (HRA) Practices in the Organizations, International Journal of Ethics in Social Sciences, 2(2), pp. 37-54.
- Ifurueze, M. S., Odesa, J. O., & Ifurueze P. C. (2014). Impact of Aggregated Cost of Human Resources on Profitability: An Empirical Study. Journal of Business & Management, 3(2), 30-43.
- Isaac, O. I., Mayor, B. M., & James, O. (2017). Human capital accounting and market value of oil and gas companies in Nigeria. International Journal of Innovative Research in Science, Engineering and Technology, 6(11), 21364-21369.
- Islam, M., & Sarker, J. (2016). Human Resource Accounting: Practical Challenges in Recognition, Measurement, Accounting Treatment Procedure and a Possible Way Out. IOSR Journal of Business and Management. 18. pp. 41-46. http://10.9790/487X-1809024146.
- Khan, S. (2021). Impact of human resource accounting on organizations’ financial performance in the context of SMEs. Accounting, 7(3), PP. 621-628.
- Lawler, E. E. (2017). Organizations Should Put Talent First In 2017. Retrieved 5 September 2018 from https://www.forbes.com/sites/edwardlawler/2017/01/10/organizations-should-put-talent-first-in-2017
- Machlup, F. (1962). The Production and Distribution of Knowledge in the United States. Princeton University Press.
- Meyer, C. (2007). Shareholder Value Accounting-the value relevance of financial statement data and the determinants of accounting method choices. March.
- Mincer, J. (1958). Investment in Human Capital and Personal Income Distribution. Journal of Political Economy, 66(4).
- Narayan, R. (2010). Human resource accounting: A new paradigm in the era of globalization. Asian journal of management research.
- Pandey, N. N. (2012). Human Resources Its Valuation and Disclosure Practices in Nifty-based Companies of India, Management and Labor Studies, 37(4), 323–335.
- Reeta, A. (2015) Problems in Adoption and Application of Human Resource Accounting: A Survey. International Journal of Management Research, 3, pp. 150-159.
- Robbins, S. P., & Coulter, M. (2017). Management. Toronto: Pearson.
- Robbins, S. P., DeCenzo, D. A., Coulter, M., & Anderson, I. (2013). Fundamentals of management. Toronto: Pearson.
- Schermerhorn, J. R. Jr. (2012). Management. John Wiley and Sons.
- Schultz, T. W. (1961). Investment in Human Capital. The American Economic Review, 51(1), pp. 1-17.
- Shukuhian, H., & Ashraf, H. (2017). Comparative Analysis of Human Resource Accounting Practices and the Effect of Financial Performance on Human Resource Value in Public Sector Companies in India, Account and Financial Management Journal, 2(11), 83–93.
- Srivastava, N. (2014). Human Resource Accounting: A strategic approach to corporate excellence, International Journal for Research in Applied Science and Engineering Technology, 2(V), pp. 423-428.
- Stanko, B. B., Zeller, T. L., & Melena, M. F. (2014). Human Asset Accounting and Measurement: Moving Forward. Journal of Business & Economics Research (JBER), 12(2), pp. 93-104.
- Surarchith, N. K., Vaddadi K. M., & Cura F. (2017). Impact of Human Resource Accounting (HRA) on the Performance of a Firm. International Journal of Management and Applied Science, 3(10).
- Watson, T. J. (2010). Critical social science, pragmatism and the realities of HRM. The International Journal of Human Resource Management, 21(6), pp. 915 - 931.
 
فصلنامه نگرش مدیریت راهبردی
دوره 1، شماره 3 - شماره پیاپی 3
مهر 1402
صفحه 56-79
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 17 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 10 اسفند 1402
  • تاریخ پذیرش: 11 فروردین 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 11 فروردین 1403
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1402
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار